Amatörlüğün en zevkli yanlarından biri kendi yapımı cihaz ile havaya çıkıp QSO (görüşme) yapabilmektir. Ama bunu yapmadan önce iyi bir amatör yaptığı devrenin frekans kararlılığı, çıkış gücü, modülasyon kalitesi, harmonik çıkışı olup olmadığından emin olmadan vericisini antene bağlamaz. Bütün bu testler sırasında, ya da bir vericiyi tamir ederken, veya vericimizde bant ayarı yaparken anten yerine çıkışa İngilizce adı Dummy Load olan yapay yük bağlanır. Bu yük RF çıkışını (50) Ohm empendasla tamamen emerek dışarı kaçmasını dolayısıyla da istenmeyen sinyallerin yayılması engeller.

Yapımı için gerekli olan malzemeler

• Teneke çay kutusu (diğer markaların kutularında ya kapanma ya da malzeme problemi gördüğüm için en temiz kapanan kutu olarak ben Lipton çay kutusunu kullandım)
• 5 adet 4 mmlik 1 uzunluğunda pirinç vida
• 4 adet 4 mm. pirinç somun
• 1 adet 2,5 cmlik iç çapı 4 mm. vida dişli olan pirinç boru
• 4 mm delik çaplı pirinç pul
• 3×3 cmlik bakırlı epoxy plaket
• 1 adet SO-259 konnektör (iç izolasyonu bakalit ya da ısıya dayanıklı plastik olmalı)
• 13x 680 Ohm 5 Watt karbon direnç

Direnç alırken mutlaka karbon olmasına dikkat etmeniz gerekir. Çoğunlukla bu güçteki dirençler telli olurlar ve satanda sırf satmış olmak için size sattığı direncin karbon olduğunu iddia edebilir. Eğer telli direnç kullanırsanız direncin üzerindeki sargı bazı frekanslarda bobin olarak çalışabilir ve denediğiniz devreye zarar verebilirsiniz.

Aletler

• Aldığımız vidaların başlarına tam uyan bir tornavida
• Pense
• 30 veya 40 Watt havya
• Lehim
• 4 mm matkap ucu
• 13 mm matkap ucu (yazıyı okuyunuz)
• Keçeli kalem

İlk önce çay kutumuzun kapağını açıp altındaki koruyucu alüminyum folyoyu yırtarak çıkardık. Ardından boş bir kaba kutudaki çayı boşalttıktan sonra alüminyum folyonun kutunun iç yüzünde kalan parçaları zamanla serbest kalıp kullanım sırasında kıvılcım atlamasına yol açmamaları için tamamen temizledik.

Ardından çıkardığımız kapağın orta noktasını işaretledik.

İşaretlediğimiz noktayı kapağı bir tahta parçası üzerine yerleştirdikten sonra (4) mm. lik matkap ucuyla deldik ve sonra eğe ile bu deliği yavaş adımlarla genişletmeye başladık. Bu noktada kolaylık olsun diye doğrudan (13) mm. lik matkap ucunu kullanabilirsiniz ama çay kutularının tenekeleri çok ince olduğundan deliği büyütelim derken kapağı eğerek kullanılmaz hale getirebilirsiniz. Tabi hemen yeni bir kutu ile tekrar deneyebilirsiniz ama unutmayın ki kutusundan çıkarılan çayın kalite ve lezzeti en fazla iki ay dayanır onun için olmadı bir tane daha, olmadı bir tane daha diye diye kutuları harcarsanız bir yapay yük yerine elinizde iki ayda tüketemeyeceğiniz bir çay dağı ile kalakalırsınız.

Deliği eğe ile bir noktaya kadar genişlettikten sonra daha yuvarlak ve çapaksız hale getirmek için Dremmel el frezesi kullandık.

Ardından (SO-259)’ un vida deliklerini kapak üzerinde işaretleyip yine (4) mm. lik matkap ucu ile delikleri açtıktan sonra pirinç vidaları kullanarak soketi kapağa taktık.

Ve altından somunları vidaların çıkan uçlarına takıp pense ile somunları sabit tutarken vidaları tornavida ile iyice sıktık.

Lehimlerken kolaylık olsun diye kapağın alt yüzeyini ince bir lehim tabakası ile kapladıktan sonra somunları da bir yüzlerinden kapağa lehimledik.

Rahat çalışabilmek için kapağımızı ters olarak kutumuzun üzerine yerleştirdik. Soketimizin kablonun bağlanacağı ucunu hafifçe lehimledikten sonra pirinç borumuzun bir tarafının içini de hafifçe lehime alıştırdık ve pirinç boruyu soketin ucuna havya ile ısıtırken geçirdik. Eğer soketin izolasyonu bakalit değilse havyayı devamlı değdirerek ısıtmak yerine kısa ısıtmalarla kullanmamaya dikkat edin yoksa izolasyonu eritip konnektörü kullanılmaz hale getirebilirsiniz.

Pirinç boruyu sokete yakın bir noktada havya ile dıştan ısıtırken deliğinden içeri soketin ucu lehim altında kalana kadar lehim verdik. Burada dikkat etmeniz gereken nokta lehimin pirinç borunun üst tarafında kalan vida dişlerine gelmemesi, yoksa üst tarafta kullanacağınız vidayı takamayabilirsiniz.

(13) tane (5) Wattlık direncin birer ucunu (4) mm. lik boru parçasının üzerine yerleştirmek zor olacağı için bu noktada ortasına (4) mm. lik bir delik deldiğimiz bakırlı epoxy plaketi son kalan pirinç vidamızın altına pulu takarak pirinç borumuzun üzerine takacağız.

Vidayı iyice sıktıktan sonra havya ile vidayı somuna ve somunuda plakete lehimleyeceğiz. Artık dirençlerimizi lehimlemeye başlayabiliriz. Bir ucunu kapağın üzerine diğer ucunu da plakete lehimleyeceğimiz dirençlerin tellerini bobin etkisini önlemek için mümkün olduğu kadar kısa tutacağız. Kapağın iç tarafına (13) adet direnç lehimleyeceğimiz için dirençler arasındaki boşluğu olabildiği kadar az bırakacağız.

Lehimleme bittiğinde kapağımız alttan aşağıdaki gibi görünecek.

Son olarak ta bir ohmmetre ile soketin orta ucu ile dışı arasında (52) Ohm direnç ölçtük mü ve kapağı da sıkıca yerine yerleştirdik mi yapay yükümüz bitti demektir.

Devremizi (40) Watt devamlı yük altında (60) Watt kısa süreli yük altında kullanabiliriz. Eğer daha fazla güç uygulayacaksınız o zaman kutunun içine transformatör yağı koyup (100) Watt’a kadar kısa ve orta süreli yük altında kullanabiliriz. Ama yine bu noktada kullanacağınız yağın gerçek transformatör yağı olduğuna emin olun. Piyasada satılan yağların bazılarının içinde metal parçacıklar bazılarında da yemeklik yağ ya da motorlu taşıtlardan çıkan yanık yağlar karıştırılmış olduğunu kullananlardan öğrendik.

Bize gelince, yaptığımızın doğru çalıştığına emin olmadan yayınlamak istemediğimiz için yine Kadir’in, (TA2IK) anten analiz cihazını kullanarak yapay yükümüzü HF ve VHF bantlarında test ettik. Bütün frekanslarda yaklaşık (52) Ohm empedans ve 1:1.1 SWR elde ettik ki bu da devremizin beklediğimiz gibi çalıştığını kanıtladı.

Not: Yazı hazırlandıktan sonra bir kaç defa gerçek şartlar altında yapay yükümüzü deneme fırsatı bulduk. Bunlardan biri de SWR metre projesi üzerinde çalışırken devrenin kontrolü sırasında oldu. Yapay yükü SWR metrenin çıkışına bağlayıp önce VHF el telsizinin (5) Watt çıkışında, ardından da çıkış gücü (25) Watt olan VHF masa telsizinde denedik. Kutunun dışından hiç bir sıcaklık hissetmediğimiz gibi direnç değerlerinde de değişme olmadı.

Ardından (100) Watt çıkışlı HF cihazının çıkışına bağlayıp (28) MHz de test ettik. (10) saniye sonra kutu önce ılındı ve yarım dakika sonunda el yakmasa da sıcak oldu. Direnç değerini ölçtüğümüzde ise (62) Ohm okuduk ve soğuyunca bu tekrar (52) Ohm’a düştü.

Bu da eğer (50) Watt’tan daha yüksek bir güç altında yapay yükümüzü devamlı kullanmak istiyorsak kutuya soğutma için transformatör yağı konulmasının gerekliliğini ortaya koydu.